مقابله به مثل با بمب هسته ای
هر چند در آيات و روايات متعددي بر مشروعيت و حتي در مواردي وجوب
مقابله به مثل تاکيد شده اما در عين حال بايد به اين اصل اساسي مهم نيز
توجه داشت که اين امر تحت شرايط و ضوابط و محدوديتهاي متعددي است و در نظام
هاي اصيل الهي که متکي به آموزه هاي وحياني اند، به هيچ وجه منافع مادي
نمي تواند نقش تعيين کننده و منحصر به فردي در سياستگذاري داخلي و خارجي
نظام ديني داشته باشد و بلکه علاوه بر آن بايد اصول و ارزش هاي الهي و
انساني را در نظر گرفت و به هيچ وجه دستيابي به هدف مجوز استفاده از هر
وسيله اي هر چند غير انساني نمي شود.
هر چند حفظ نظام اسلامي يكي از
واجبات مهم ميباشد و از سوي ديگرخداوند در قرآن کريم ؛ مسلمانان را امر به
قوي شدن در مقابل دشمنان نموده و فرمان داده تا جهت بازدارندگي از هجوم
دشمنان به کارآمدترين وسايل دفاعي روز مجهز شوند. اما نگاهي به ساير آموزه
هاي اسلامي و سيره بزرگان اسلام به خوبي مشخص مي کنند که منظور از اين
تجهيز، مجهز شدن به ابزار متعارف دفاعي است و الا آماده نمودن تجهيزات
کشتار جمعي، با اهداف انساني اسلام منافات داشته و از سوي ديگر چهره اي زشت
و ناخوشايند از اسلام به جهانيان ارائه مي دهد که به هيچ وجه به صلاح
اسلام و نظام اسلامي نيست.
نكته اساسي اين است كه تعاليم و آموزههاي
دين اسلام و اهداف حكومت اسلامي - كه همان احترام به حقوق انسانها و تكريم
بشريت ميباشد - با استفاده از روشهاي نامشروع و غيرانساني براي حفظ
حكومت، سازگاري ندارد. ديني كه بر اساس فطرت گام برميدارد و به حقانيت خود
معتقد است، راههاي مسالمتجويانه را مقدم ميداند و جز در موارد ضروري،
دست به اسلحه نميبرد. حضرت علي عليهالسلام در فرمان خود به مالك اشتر
فرمود: «با رحمت و محبت و لطف با مردم روبهرو شو؛ آنها يا برادران ديني تو
هستند يا همانند تو در خلقتند».( نهج البلاغه ، نامه 53 ) بر اين اساس،
حتي در موارد ضروري و دفاع مشروع نيز دين مبين اسلام بر رعايت اصول ارزشي
تأكيد ميكند. اين اصول عبارتند از:
1. اصل وفاي به عهد و منع از پيمان شكني
2.
اصل حرمت آغاز جنگ؛ قتل نفس و كشتن انسانهايي كه همه گرامي داشته
شدهاند، نياز به مجوز دارد و فقط در چند مورد به حكم عقل و شرع، چنين
جوازي وجود دارد. قتل يك انسان، همانند قتل تمام انسانهاست؛ «من قتل نفساً
بغير نفس او فساد في الارض فكانما قتل الناس جميعا.(مائده(5)، آيه 32.)
3.
اصل عدالت و رحمت در جنگ؛ بر اين اساس، در مقابل حمله و تجاوز دشمن،
ميتوان مقابله به مثل كرد؛ اما نبايد از اصل عدالت، خارج و به كشتار
غيرنظاميان و تخريب ساختمانهاي غيرنظامي منجر شود. جنگ، براي رفع موانع
هدايت، تشريع شده، نه براي ظلم و تصدي و بر اين اساس، در تعاليم و
آموزههاي دين اسلام، شكنجه و آزار دشمن، بستن آب بر آنها، كشتار افراد
غيرنظامي، كشتار نظامياني كه به اجبار به صحنه نبرد آورده شدهاند، كشتار
اسيران، مجروحان و امان خواهان، مثله كردن دشمن، تخريب و انهدام هدفهاي
غيراساسي و غيرنظامي دشمن، كشتن حيوانات اهلي، محاصره اقتصادي غيرنظاميان،
نهي شده است.
دين اسلام به رعايت كامل حقوق انسانها و پرهيز از هر گونه
ظلم و تعدي، حتي در برابر دشمنان، اهتمام خاص دارد. در جنگ صفين، سپاهيان
معاويه زودتر به محل جدال رسيدند، شريعه را در اختيار خويش گرفتند و آب را
بر روي سپاهيان اميرالمومنين(ع) بستند. امام(ع) طي عباراتي از ضرورت جهاد و
مقابله با سپاه معاويه در جمع اصحاب خويش سخن گفتند و سرانجام با نبرد ،
شريعه به دست ياران علي(ع) افتاد. در اين هنگام برخي از سرداران سپاه امام
دستور دادند که آب بايد بر سپاهيان معاويه بسته شود؛ همانگونه که آنها
بستند. هنگامي که اميرالمومنين(ع) از اين مسئله آگاه شد، به شدت مخالفت کرد
و فرمود: «اي مردم! همانا خداوند بزرگ شما را به علت ستمکاري و بدکاري
آنان بر ايشان پيروز گردانيد؛ به راستي که اگر شما چنين کار زشتي را مرتکب
شويد، به مراتب بدتر است از اينکه آنها شما را از آب منع کردند.» حضرت سپس
در نامه اي خطاب به معاويه نوشت: « همانا ما با تو معامله به مثل نمي کنيم.
از آب استفاده کن. ما و شما در آن برابريم.»
با توجه به مطالب فوق، از
ديدگاه اسلام، در اغلب موارد، حتي در مقابله به مثل وسيله نيز بايد مشروع
باشد؛ زيرا تفكيك هدف و وسيله از يكديگر دشوار است؛ از اين جهت، نميتوان
براي انفاق كردن، دزدي كرد؛ زيرا روح شريعت و سيماي كلي آن، ويژگيهايي
دارد كه در صورت توجيه پذير شدن به وسيله و هدف، چيزي از آن باقي نخواهد
ماند؛ ولي اين قاعده كلي در همه موارد جاري است. قانون اهم و مهم نيز از
اصولي است كه مطرح ميشود. مثلاً دروغ مصلحتي در برخي موارد (مانند حفظ جان
و آبرو)، مجاز شمرده شده است؛ چون مسائل مهمتري مطرح است كه عقل و شرع بر
اهم بودن آنها گواهي ميدهند. تشخيص اهم و مهم، كار سادهاي نيست؛ بلكه
نيازمند آگاهي بر معيارها و موازين و روح شريعت است و در حقيقت، مسئلهاي
اجتهادي است.
در نظام دفاعي اسلام تاكيد ويژه اي بر رعايت حقوق بشر و
رفتار انساني با دشمنان حتي در زمان جنگ شده است و بدين خاطر دست زدن به
اعمال مختلفي كه منجر به كشتار افراد غير نظامي دشمن و اسيران جنگي و يا
نابودي حيوانات و محيط زيست و ...مي شود ممنوع گرديده است.( ر.ك:اسلام و
حقوق بين الملل ، محمد رضا ضيايي بيگدلي ، تهران : گنج دانش ، 1375 ، صص
146-153 )
در مورد استفاده از سلاحهاي كشتار جمعي، مانند سلاحهاي هسته
اي ، ميكروبي، شيميايي و... براي حفظ نظام اسلامي نيز مطالب فوق قابل
ملاحظه ميباشد؛ زيرا در اسلام، استفاده از سموم براي نابودي دشمنان - از
آن جا كه موجب انهدام جمعي ميشود و آسيبهاي غيرلازم به وجود ميآورد -
ممنوع شده است. پيامبر صلياللهعليهوآله از اين كه در سرزمين مشركان سم
پاشيده شود، نهي ميكرد؛ به اين خاطر كه موجب كشته شدن كودكان، زنان و
پيران ميشود». (نجفي، جواهرالكلام، ج 21، ص 68.)
و بر اين اساس در
دکترين دفاعي نظام مقدس جمهوري اسلامي بر اساس آموزههاي اسلامي و اصول
اخلاقي، از ابتدا با توليد، تكثير و به كارگيري سلاحهاي كشتار جمعي مخالف
بوده ، ضمن پيوستن به قراردادهاي بينالمللي، حتي در سختترين شرايط، مانند
بمباران شيميايي شهرهاي كشور توسط رژيم عراق، تعهد خود را مبني بر عدم
استفاده از اين سلاحها، به اثبات رسانده است.
مقام معظم رهبري در اين
زمينه مي فرمايند: «جمهوري اسلامي و ملت ايران بر اساس منطق اسلام به دنبال
بمب اتمي نبوده و نيستند اما استفاده از دانش و فناوري هسته اي را حق مسلم
خود مي دانند و دانشمندان پر توان ايران همراه با دولت و ملت به عنوان
وظيفه اي ملي اين هدف را دنبال خواهند كرد»( كيهان، 1/4/83 (سخنراني مقام
معظم رهبري در ديدار با دست اندركاران جهاد دانشگاهي).
و همچنين مي
فرمايند ؛ «نه، ما اعتقاد به بمب اتم نداريم، به سلاح اتمى نداريم؛ دنبالش
هم نخواهيم رفت. برطبق مبانى اعتقادى ما، مبانى دينى ما، به كار بردن
اينگونه وسائل كشتار جمعى اصلاً ممنوع است، حرام است؛ اين، ضايع كردن حرث و
نسل است كه قرآن آن را ممنوع كرده؛ ما دنبال اين نميرويم. ما دنبال آن
چيزى ميرويم كه قدرتهاى سلطه‌گر حقيقتاً از آن بايد بترسند، و من اعتقادم
اين است الان هم از همان ميترسند و آن، بيدار كردن روح حماسه و عزت اسلامى
است در همه‌ى امت اسلام. ما اين كار را خواهيم كرد؛ اين را بدانند.
»(بيانات در ديدار دست‌اندركاران ساخت ناوشكن جماران 30/11/1388 ، )
بر
اين اساس راهبرد ايران در مقابله با موضوع هسته اي کاملاً شفاف بوده و
توليد سلاح هاي کشتار جمعي و يا تهيه آن به هر عنواني اعم از بازدارندگي ,
يا مقابله به مثل شرعاً حرام است و هيچ جايگاهي در دکترين نظامي نظام
اسلامي ندارد . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبري، كد:
1/100127843)
منبع:http://siasi.porsemani.ir